Slavernij, het gevoel van nu

Op 1 juni 2013 is het 150 jaar geleden dat de slavernij op Curacao werd afgeschaft. Op 1 juli 1863 werd de slavernij verboden. Dat is slechts 150 jaar geleden! De moeder van mijn oma heeft dat nog meegemaakt! Het is dus niet eens zo gek dat dit onderwerp nog regelmatig een discussie onderwerp is op het Caribische deel van Nederland en in Suriname. Het duurde overigens nog 10 jaar voordat de slaven daadwerkelijk vrij waren.

Het anti- gevoel

Het slavernij verleden zit diep geworteld in de cultuur en gevoelens van de huidige bewoners van Curacao. Bij sommige eilandbewoners zit dit nog zo diep dat ze tegen alles zijn wat met Nederland te maken heeft. Dat gevoel is toch wel de basis te noemen waarom sommige betrekkingen tussen beide landen wel eens moeizaam verlopen.

Een groot deel van de Curacaose bevolking kijkt vooruit en willen vanuit dat perspectief het eiland Curacao ontwikkelen, maar er is ook een klein deel van de bevolking die het gevoel van de geschiedenis vaak laten overheersen en daarom vanuit een anti-Nederland/Europa perspectief handelen.

In Nederland kunnen we dat 'anti' gevoel wel vergelijken met het gevoel tegenover de Duitsers en Duitsland, de bezetters van Nederland in 1940-1945. Vooral onze oudere generatie kunnen nog steeds moeizaam overweg met het hedendaagse Duitsland en de Duitsers. De jongere generatie denkt daar gelukkig weer heel anders over en hebben geen, of weinig, anti-gevoel tegen de Duitsers. Zo is het ook in Curacao. Een deel van de bevolking is tegen Nederland, en een ander deel is daar overheen gegroeid. Zowel voor de Nederlanders, als voor de Curacaoenaren geldt dat de tijd het verleden niet doet vergeten, en ook niet vergeten mag worden, maar wel andere perspectieven biedt. Wanneer men continue het verleden zou laten overheersen, dan is het erg lastig om zich verder te ontwikkelen en vooruit te kijken.

Geschiedenis maakt het nu

Door alle ontwikkelingen die een land meemaakt, wordt een land ook gevormd. Zonder de slavernij zou de huidige tijd er heel anders uitzien. De nazaten van de slaven zouden nu bijvoorbeeld zijn opgegroeid in Afrika. Ook de indeling van een land, de cultuur, de flora en fauna, de architectuur ... noem maar op, alles is onderdeel van het verleden. Het is het verleden wat het heden vormt. Wanneer iemand trots is op 'zijn' land, dan is die persoon dus trots op de huidige situatie, gevormd door de geschiedenis en uiteraard de cultuur van het land.

Leer de geschiedenis om de cultuur en het gevoel van de bevolking te doorgronden. Het behoud van de cultuur en de waardering van de geschiedenis is voor elk land belangrijk. De geschiedenis heeft het huidige land ontwikkeld, en het is goed om de geschiedenis te kennen om daar van te leren, en om elkaars cultuur en gevoel te kunnen begrijpen. Daarbij hoort helaas ook het slavernij verleden. Die geschiedenis laat een duistere kant van het Nederlands Koninkrijk zien. Er is een leed geweest dat wij onszelf niet eens kunnen bevatten! Zowel Nederlanders als Curacaoenaren dienen die geschiedenis te kennen.

Op 4 juli 2013 komt de film "Tula, the Revolt" uit in de Nederlandse bioscopen, in de week dat 150 jaar vrijheid wordt gevierd. Daarin wordt het verhaal verteld over de slaaf Tula, die de slavenopstand op Curacao leidde. Tula is daarmee de nationale volksheld van Curacao geworden. Wanneer u de kans heeft is het echt aan te raden om deze film te gaan zien. Op een prachtige wijze wordt 'de zwarte bladzijde' van de Nederlandse geschiedenis getoond, uit het oogpunt van de slaven.

Erkenning van het verleden

De afschaffing van de slavernij is vaak een onbesproken onderwerp. Vanuit Nederlands perspectief kijkt men er liever van weg, dan het verleden te omarmen. Dit is eens te meer gebleken doordat het onderwerp nauwelijks werd vermeld tijdens de geschiedenislessen op de scholen. Op Curacao bijvoorbeeld, werd de tweede wereldoorlog en de Bevrijdingsdag uitgebreid onderricht, maar de daadwerkelijke cultuurontwikkeling en het duistere verleden van onze landen werd haast niet vermeld in de geschiedenis lessen omdat er volgens de Nederlandse schoolboeken werd onderwezen. Terecht dat de mensen op Curacao daar bezwaar tegen maakten. Hun kinderen moesten wel alles leren over de geschiedenis van Nederland, waar die kinderen helemaal niet wonen, maar ze leren op school bijna niets over het verleden van 'hun' land. Zo is Piet Hein een volksheld van Nederland, maar eigenlijk was hij als Luitenant-generaal ook de verantwoordelijke persoon voor de slaventransporten en slavenhandel en wordt hij tevens genoemd als piraat. En dat verhaal wordt voor het gemak dan vaak weer weggelaten. Voor de echte geschiedenis van Curacao is er de laatste jaren gelukkig wel wat meer aandacht voor aanwezig.

Excuses door Nederland

De bevolking van Curacao (en Suriname) zouden graag excuses aangeboden willen krijgen door de regering van Nederland voor het leed uit het slavernij verleden. Voornamelijk om het slavernij hoofdstuk op een correcte manier af te sluiten. Ondanks dat het enkele generaties geleden is, hecht men er veel belang bij om erkenning te krijgen voor het verleden. Niet vanwege een financiële vergoeding, maar vooral voor de gevoelsmatige erkenning van de huidige cultuur en samenleving, ontsproten uit de geschiedenis. Helaas is dit nog een drempel die overwonnen moet worden.

Tijdens de herdenking van de afschaffing van de slavernij op 1 juli 2013 heeft het kabinet van Nederland, bij monde van viceminister-president Lodewijk Asscher zijn diepe spijt en berouw aangeboden voor alle leed die de slaven zijn aangedaan. Ondanks dat het misschien een woordspeling is, hadden de Curacaoenaren en Surinamers veel liever het woord 'excuses' gehoord. Maar nee, het moest toch iets genuanceerder en men gebruikte de woorden 'spijt en berouw'. Ook de Koning en Koningin waren bij deze gelegenheid aanwezig, maar helaas werd er door hun geen krans gelegd bij de herdenking van de slavernij. Terwijl er veel kransen gelegd werden door de betrokken partijen. Tevens was premier Mark Rutte ook niet aanwezig, en was het de vicepremier die het kabinet van Nederland vertegenwoordigde. Het zijn nog die kleine stapjes die de erkenning en waardering voor elkaar groot moeten maken.

Nationale feestdag?

Eigenlijk zou 1 juli, de dag dat de slavernij afgeschaft werd, een nationale feestdag moeten zijn. Dit is goed voor de betrokken landen zoals Curacao en Suriname, maar zeker ook voor Nederland omdat men dan echt een blijk kan geven van wederzijds respect, en erkenning van het leed, en het besef van het verleden kan opbouwen. We hebben wel een viering van de Bevrijdingsdag op 1 mei, de dag waarop Nederland werd bevrijd van de Duitse bezetters, maar we hebben nog geen viering voor het feit van de afschaffing van de slavernij in ons eigen Koninkrijk, terwijl dit toch een belangrijke gebeurtenis is geweest. Het slavernij verleden heeft een hele grote invloed gehad op de landen van het Nederlandse Koninkrijk, en dat zou erkend moeten worden. En de afschaffing zou gevierd moeten worden. Zowel door Nederland als door de gekoloniseerde landen.

De generaties van nu zijn opgegroeid met de normen en waarden om elkaar te waarderen als gelijke mensen. Ondanks het verleden van 150 jaar geleden, is men nu meer dan ooit in staat om elkaar als gelijken te kunnen benaderen. Dat op zich is al een grote overwinning. Toegegeven, er zijn nog drempels die overwonnen moeten worden, maar dat neemt niet weg dat de meesten onder ons nu niet alleen meer achteruit kijken, maar vooral vooruit! We zijn geen Nederlanders of Curacaoenaren, we zijn 'mensen'.

Dia di Bandera - Vlaggetjesdag

Hoe toepasselijk, en bijna toevallig, op 2 juli is het een feestdag op Curacao. Het is de dag dat de autonomie van Curacao feestelijk gevierd wordt. Iedereen is dan vrij, en het hele eiland is in feeststemming met veel muziek en dansen. Op 2 juli 1951 was het de dag dat de eerste eilandsraad van Curacao zitting nam, en daarmee de autonomie van Curacao werd bevestigd.

Activiteiten

Er zijn in heel 2013 diverse activiteiten op Curacao en in Nederland die in verband staan met de afschaffing van de slavernij 150 jaar geleden. Zo is het jaar 2013 door de ministerraad uitgeroepen als het jaar ter ere van de vrijheidsstrijder Tula. Er staat een uitgebreide agenda op: http://www.herdenkingslavernijverleden2013.nl
En ten slotte, vergeet vooral niet om de film 'Tula-The Revolt' te kijken.